Vai trò của âm nhạc và sách trong sự phát triển cho trẻ

Trong hành trình phát triển toàn diện của trẻ, việc nuôi dưỡng cả trí tuệ và cảm xúc từ sớm đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Trong đó, sách và âm nhạc là hai “người bạn đồng hành” giúp trẻ phát triển đồng thời cả tư duy logic lẫn khả năng cảm thụ tinh tế. Không chỉ là phương tiện học tập, sách và âm nhạc còn là cánh cửa mở ra thế giới tưởng tượng, sự sáng tạo và kỹ năng sống. Đặc biệt, khi được tiếp cận đúng cách và ở độ tuổi phù hợp, trẻ không chỉ học nhanh hơn, mà còn hình thành được nền tảng vững chắc cho tương lai.

Ngay từ những năm đầu đời, việc đọc sách hoặc được nghe kể chuyện giúp trẻ làm quen với ngôn ngữ, âm thanh, cấu trúc câu và khả năng kể lại sự việc. Trẻ em tiếp xúc với sách thường xuyên có vốn từ phong phú hơn, biết cách biểu đạt suy nghĩ rõ ràng hơn và có khả năng tập trung trong thời gian dài hơn.

Việc đọc sách giúp trẻ hình thành tư duy mạch lạc, từ việc ghi nhớ câu chuyện đến phân tích tình huống, đưa ra kết luận hoặc phỏng đoán cái kết. Những hoạt động tưởng như đơn giản như trả lời câu hỏi “Vì sao nhân vật làm như vậy?” hay “Con nghĩ chuyện gì xảy ra tiếp theo?” chính là cách rèn luyện tư duy phản biện và khả năng suy luận logic một cách tự nhiên.

Ngoài ra, với các thể loại sách khoa học, sách tranh tương tác, sách khám phá thế giới, trẻ còn phát triển được khả năng phân loại, quan sát, liên kết và tổng hợp thông tin - những kỹ năng cốt lõi cho học tập trong môi trường chính quy sau này.

Sách không chỉ là nguồn tri thức, mà còn là công cụ giúp trẻ học cách đặt câu hỏi, xây dựng thế giới quan riêng và trở nên độc lập trong suy nghĩ.

Bên cạnh sách, âm nhạc là một “ngôn ngữ cảm xúc” giúp trẻ tiếp cận thế giới bằng trái tim. Nhiều nghiên cứu cho thấy việc cho trẻ tiếp xúc với âm nhạc từ sớm - dù chỉ đơn giản là nghe giai điệu, lắc lư theo nhịp hay chơi nhạc cụ - đều có ảnh hưởng tích cực đến EQ (chỉ số cảm xúc) và khả năng sáng tạo của trẻ.

Âm nhạc giúp trẻ học cách lắng nghe, phân biệt cao độ, tiết tấu, và từ đó phát triển trí nhớ thính giác - một yếu tố quan trọng trong học tập. Khi chơi một nhạc cụ, trẻ cần đồng thời vận dụng trí não (ghi nhớ nốt nhạc), vận động cơ thể (bấm phím, gảy dây, thổi

sáo) và điều phối cảm xúc để thể hiện bài nhạc. Quá trình này giúp trẻ:

• Rèn kỹ năng tập trung và kiên nhẫn: Trẻ cần luyện tập đều đặn, lắng nghe từng âm thanh mình tạo ra, sửa lỗi, và cải thiện dần qua thời gian.
• Phát triển khả năng phối hợp đa giác quan: Âm nhạc yêu cầu sự kết hợp giữa tai nghe, mắt đọc, tay chơi – từ đó tăng khả năng phản xạ và điều khiển cơ thể.
• Kích thích óc sáng tạo: Với âm nhạc, không có giới hạn rõ ràng giữa đúng và sai như toán học. Trẻ có thể ứng biến, thay đổi cách thể hiện, thậm chí sáng tác giai điệu của riêng mình.

Đặc biệt, âm nhạc còn giúp trẻ hiểu và biểu đạt cảm xúc. Một bài nhạc buồn hay vui sẽ tạo phản ứng cảm xúc trong trẻ, dạy trẻ cách đồng cảm – một kỹ năng quan trọng của trí tuệ cảm xúc. Trẻ có EQ cao thường dễ hòa nhập với xã hội, kiểm soát cảm xúc tốt hơn và có khả năng giải quyết mâu thuẫn tích cực hơn.

Sách phát triển trí tuệ ngôn ngữ và tư duy logic. Âm nhạc phát triển cảm xúc và khả năng thể hiện bản thân. Khi được kết hợp, hai yếu tố này tạo thành một nền tảng giáo dục toàn diện, giúp trẻ phát triển cả não trái và não phải.

Ở giai đoạn vàng từ 3 đến 10 tuổi, não bộ của trẻ cực kỳ nhạy bén và dễ tiếp thu những kích thích từ môi trường. Việc cho trẻ tiếp cận với cả sách và âm nhạc trong giai đoạn này sẽ:

• Cân bằng giữa học tập và chơi: Trẻ vừa có thể học từ sách, vừa thư giãn và vận động với âm nhạc – tránh tình trạng học quá tải hoặc lệch kỹ năng.
• Phát hiện và nuôi dưỡng năng khiếu: Không phải trẻ nào cũng giỏi ngôn ngữ hay âm nhạc, nhưng sự tiếp xúc sớm sẽ giúp phụ huynh nhận ra thế mạnh của con để phát triển kịp thời.
• Tăng khả năng học hỏi liên ngành: Một trẻ đọc nhiều sách có thể viết nhạc tốt hơn; một trẻ chơi đàn giỏi có thể kể chuyện bằng âm thanh.

Thay vì chỉ đầu tư vào sách vở hay lớp học thêm, nhiều phụ huynh hiện đại đang chọn cách mua nhạc cụ học đường như sáo recorder, đàn organ hoặc trống tay kèm theo sách giáo dục – giúp trẻ có một khởi đầu toàn diện và cảm hứng học tập tự nhiên hơn.

Hiểu được vai trò kép của sách và âm nhạc, hệ thống Nhà sách Phương Nam đã tiên phong xây dựng mô hình trải nghiệm tích hợp – nơi phụ huynh và trẻ nhỏ có thể vừa chọn sách vừa trải nghiệm nhạc cụ Yamaha chính hãng trong cùng một không gian.

Trẻ có thể thoải mái thử sáo, chơi phím đàn, gõ trống mà không cần đến lớp học. Nhân viên được đào tạo bài bản sẽ hỗ trợ phụ huynh chọn nhạc cụ phù hợp với độ tuổi và khả năng của bé. Quan trọng hơn, trẻ được tự lựa chọn và cảm nhận, từ đó hình thành sự kết nối tự nhiên với nhạc cụ.

Nếu bạn đang tìm kiếm một nơi để giúp con tiếp cận sách hay và nhạc cụ phù hợp, đừng bỏ qua hệ thống nhà sách Phương Nam – nơi tri thức gặp âm thanh, nơi những đứa trẻ có thể chọn được không chỉ một cuốn sách, mà cả cây đàn đầu tiên trong đời.