Sáng tạo âm nhạc dành cho tất cả mọi người, vượt qua thử thách thể chất (Phần 2)

Tác giả: Yamaha Music

Những nghệ sĩ khuyết tật tỏa sáng dưới ánh đèn sân khấu

Dự án Human Instruments được thành lập để sáng chế các loại nhạc cụ dành cho những nghệ sĩ khuyết tật, giúp họ thực hiện hóa ước mơ âm nhạc. Để đạt được điều đó, công ty thiết kế của Vahakn Matossian đã theo đuổi một nguyên tắc làm việc đơn giản: Sáng chế các nhạc cụ hướng đến mục đích trình diễn chuyên nghiệp thay vì chỉ thiết kế ra các thiết bị phù hợp với tình trạng thể chất của người khuyết tật. Những nhạc cụ này không những phù hợp với thể chất của các nghệ sĩ khuyết tật, mà còn có thể giúp họ chơi nhạc một cách nghiêm túc. Để hiểu hơn về dự án, chúng tôi đã có một cuộc phỏng vấn về hành trình đưa anh đến với Human Instruments cũng như định hướng trong tương lai.

Chúng tôi sẽ giới thiệu một số ví dụ về các thiết bị của dự án Human Instruments. Đầu tiên, thiết bị thứ nhất của dự án dành cho một nhạc sĩ bị liệt toàn thân, chỉ hoạt động từ đầu tới cổ. Màn hình của thiết bị được thiết kế để hiển thị các nốt nhạc cùng các phím. Để thuận tiện hơn, chúng tôi gắn một loạt các cảm biến được trên người nhạc sĩ giúp thao tác với màn hình bằng cách di chuyển đầu. Khi chọn một phím nhạc trên màn hình, người chơi sẽ thổi vào ống ngậm để phát ra nốt nhạc của phím. Nhờ cơ chế này, người chơi nhạc dễ dàng làm quen với vị trí của các phím và dùng chuyển động của đầu để chơi những nốt nhạc họ mong muốn. Trong tương lai, thiết bị này sẽ là một nhạc cụ tiêu chuẩn nếu có nhiều nhạc sĩ làm chủ thiết bị.

Clarece Adoo đang dùng thử Hi Note - một nhạc cụ MIDI (tích hợp sẵn những bản thu âm) giúp chơi nhạc bằng hơi thở không cần dùng tay. Vahakn mong muốn cải thiện trải nghiệm của thiết bị này giúp Clarence phát ra những âm thanh theo những cách riêng của mình và thân thiện hơn với nhiều người dùng.

Ngoài ra, chúng tôi cũng phát minh ra đũa nhạc trưởng giúp những người khiếm thị có thể theo dõi. Khi người nhạc trưởng sử dụng đũa nhạc, tín hiệu của chuyển động được một máy thu cài sẵn ghi lại và truyền tới một thiết bị nghe gắn trên người nghệ sĩ khiếm thị. Nhờ loại đũa nhạc trưởng này, những nghệ sĩ khiếm thị dễ dàng hơn trong việc cảm nhận được sắc thái nhịp độ cũng như biểu cảm mà nhạc trưởng muốn truyền tải trong các buổi biểu diễn âm nhạc.

Tại một lễ hội âm nhạc tại Stockholm, tôi gặp một nghệ sĩ trẻ khiếm khuyết về khả năng cử động tay. Anh ấy phải dùng một chiếc Ipad để chơi nhạc bằng mũi và miệng, cử chỉ của anh ấy rất điêu luyện nhưng việc này rất khó khăn. Thấy vậy, tôi liền cải tiến ứng dụng trên Ipad của anh ấy bằng cách thêm một nút tính năng “looping” - vòng lặp. Ý tưởng đơn giản giúp anh rất nhiều trong sáng tác cũng như âm thanh anh tạo ra được cải thiện hơn. Những thiết bị của tôi tại dự án Human Instruments luôn rất hợp lý. Bằng cách duy trì sự hợp lý cần thiết này, chúng tôi tạo ra nhiều thiết bị phù hợp với nhiều đối tượng có các khiếm khuyết cơ thể khác nhau.

Tôi đã thay đổi cách tiếp cận trong việc sáng tạo sản phẩm của mình. Ngày trước, những sản phẩm tôi tạo ra đều hướng tới giá trị thương mại. Bây giờ, các sản phẩm của tôi dành cho những người cần thiết kế đặc biệt để thực hiện hóa ước mơ âm nhạc của họ. Những thiết bị này chỉ dành cho những người thực sự cần nó chứ không đại trà. Cuối cùng, những thiết kế cho tôi cảm giác mình là một nhà sáng tạo mang những điều mới mẻ cho thế giới.

Dự án có một nguyên tắc quan trọng làm nên bản sắc: không chỉ giúp người khuyết tật chơi nhạc mà phải giúp họ sáng tác và chơi không thua kém người bình thường. Đây cũng chính là giá trị cốt lõi của Human Instruments. Thế giới âm nhạc sẽ là trở nên phong phú hơn nếu chúng ta thấy các nhạc sĩ ngồi xe lăn, hoặc bị khiếm khuyết chân tay trên truyền hình và các buổi hòa nhạc như các nhạc sĩ bình thường.

Vào năm 2016, Vahakn gắn cảm biến chuyển động, bộ gõ và hệ thống âm thanh di động cho Nadenh Poan. Người này là một vũ công chuyên nghiệp từ Công ty Dance StopGap, tại Motion Sound Lab - một chương trình nhằm tìm ra những ứng dụng công nghệ tiên tiến nhất trong âm nhạc và khiêu vũ.

Việc thiết kế các sản phẩm không đòi hỏi cấp độ kỹ thuật cao. Nhưng điều khó khăn nằm ở việc gây quỹ cũng như thu hút sự quan tâm của xã hội. Các nhạc sĩ khuyết tật không nhận được nhiều sự quan tâm vì vậy họ có rất ít cơ hội biểu diễn trước khán giả. Việc tạo ra một thế giới mà những người nghệ sĩ khuyết tật phát triển mạnh như những nghệ sĩ chuyên nghiệp và được xã hội công nhận là động lực để tôi cố gắng. Những người nghệ sĩ này cần nhận được sự công nhận tài năng và không đáng bị xã hội kì thị về những “khiếm khuyết” của họ. Nếu mọi người có thể xem được những màn trình diễn chuyên nghiệp của họ, mọi người chắc chắn sẽ có cái nhìn khác về họ.

Nếu những nghệ sĩ khuyết tật được công nhận, những người mang khiếm khuyết trên cơ thể khác sẽ cảm thấy có cơ hội thể hiện bản thân với xã hội. Với một người lớn lên trong môi trường âm nhạc như tôi, âm nhạc là một thứ không thể thiếu. Vì vậy, tôi cảm thấy đau lòng khi thấy những người khuyết tật không thể chạm tới ước mơ âm nhạc của mình. Tôi mong những thiết bị của mình có thể hỗ trợ đầy đủ để đem tới tia hy vọng cho họ. Và tôi chắc chắn một điều: âm nhạc có thể thay đổi tất cả mọi người.

Clarence Adoo với thiết bị Hi Note (giữa), nghệ sĩ kèn trombone John Kelly (trái), Trưởng dàn nhạc Chris Wheeler (phía sau, giữa),nghệ sĩ kèn trumpet/ trombone và nhà soạn nhạc Torbjorn Hultmark (phải) tại Liên hoan âm nhạc Setubal ở Bồ Đào Nha, 2016.

_Nguồn_ : https://www.yamaha.com/en/stories/016/

► Xem Phần 1

Thông tin liên hệ:

Yamaha Music Vietnam

Hotline: 1900 299 279 (9h - 17h, Thứ 2 - Thứ 6 hàng tuần)

Facebook: Yamaha Music Vietnam