Dự án Dear Glenn của Yamaha hé lộ hệ thống AI tái tạo phong cách biểu diễn của nghệ sĩ dương cầm huyền thoại Glenn Gould tại Lễ hội Ars Electronica
Tác giả: Yamaha Music
Yamaha Corporation sẽ giới thiệu hệ thống đàn piano Trí tuệ nhân tạo (AI) đầu tiên trên thế giới*1 dựa trên công nghệ deep learning*2 có khả năng chơi bất kỳ bản nhạc nào theo phong cách của nghệ sĩ đàn piano huyền thoại Glenn Gould trong khi tương tác với khán giả trong một bản nhạc vào ngày 7 tháng 9, ngày thứ ba của Lễ hội Ars Electronica, một trong những lễ hội nghệ thuật truyền thông lớn nhất thế giới, được tổ chức tại Linz, Áo. Hệ thống AI sẽ mang đến một buổi hòa nhạc kết hợp cùng những nghệ sĩ nổi tiếng ngày nay. Tại đây cũng sẽ có một phiên thảo luận về tương lai của âm nhạc và AI. Dự án cũng được công nhận là một trong những nỗ lực đóng góp cho kỷ niệm 150 năm quan hệ Nhật - Áo.
Những điểm chính
- Yamaha giới thiệu hệ thống AI đầu tiên trên thế giới có khả năng chơi bất kỳ bản nhạc nào theo phong cách của nghệ sĩ đàn piano huyền thoại Glenn Gould cùng với trải nghiệm tương tác giữa một nghệ sĩ piano AI và nhạc sĩ con người
- AI được thiết lập để chơi nhạc trong buổi hòa nhạc cùng với các nghệ sĩ biểu diễn nổi tiếng ngày nay, bao gồm các tác phẩm chưa từng được chơi bởi nghệ sĩ Gould
- Buổi thảo luận sẽ khám phá khả năng đồng sáng tạo giữa AI và con người và cách biểu diễn âm nhạc
Trang web chính thức của Dear Glenn:
Trang web và video cách thực hiện sẽ ra mắt vào ngày 4 tháng 9.
Với sự hỗ trợ của Glenn Gould Foundation, Yamaha đã phân tích hơn 100 giờ các bản ghi âm biểu diễn của Gould để phát triển sự hiểu biết về phong cách chơi nhạc của ông và sử dụng các thuật toán deep learning dựa trên dữ liệu thu thập để tạo ra hệ thống AI. Bên cạnh các bản ghi âm của Gould, dữ liệu học tập AI bao gồm đầu vào kiến thức nhân loại dưới dạng các buổi biểu diễn của nhiều nghệ sĩ đàn piano ngưỡng mộ Gould và thân thuộc với phong cách biểu diễn của ông, nâng chất lượng tái tạo lên một cấp độ mới.
Hệ thống này cũng bao gồm Công nghệ hòa nhạc AI gốc của Yamaha cho phép phân tích hành động của người chơi gần như ngay lập tức và chơi nhạc ở chế độ dự đoán trong khi tương tác với nhạc sĩ. Không chỉ đơn giản là một bài biểu diễn tự động, hệ thống tái tạo cảm giác tuyệt vời về Glenn Gould nhằm mang đến trải nghiệm đầy cảm hứng và tương tác về sự đồng sáng tạo giữa nghệ sĩ đàn piano AI và nhạc sĩ con người.
Hệ thống AI sẽ được công bố vào ngày thứ ba của lễ hội, tức Thứ Bảy, ngày 7 tháng 9, trong một phiên thảo luận khám phá tương lai của âm nhạc thông qua việc sử dụng AI trong biểu diễn âm nhạc. Cuộc thảo luận sẽ bao gồm nghệ sĩ đàn piano đương đại nổi tiếng Francesco Tristano, Brian M. Levine của Glenn Gould Foundation, và một nhà phát triển của Yamaha Corporation là Akira Maezawa, người đã giúp tạo ra hệ thống AI.
Sau đó, hệ thống AI sẽ có buổi biểu diễn hòa nhạc công cộng đầu tiên cùng với các nghệ sĩ đương đại nổi tiếng tại tu viện St. Florian. Buổi biểu diễn sẽ bao gồm một bản song tấu piano với Francesco Tristano và một bài tam tấu nhạc cụ hơi với các thành viên của dàn nhạc Bruckner Orchestra Linz. Chương trình sẽ bao gồm kiệt tác đại diện của Glenn Gould, Goldberg Variations (BWV 988) của J.S.Bach, cũng như Fuga inversa a 2 Clavicembali của Bach trong The Art of the Fugue (BWV 1080/18) và Trio Sonata G Major (BWV 1038), cả hai đều chưa được nghệ sĩ Gould trình diễn. Vì không có bản nhạc nào có trong dữ liệu học tập của AI, hệ thống sẽ đối mặt với thách thức khi biểu diễn mà không có dữ liệu âm thanh nguồn để bắt chước.
Nghệ sĩ Glenn Gould cũng được biết đến là người tận tâm khi thu âm với các phương tiện kỹ thuật số và quan tâm đến việc thay đổi góc nhìn giữa mối quan hệ giữa người biểu diễn và khán giả. Tên dự án “Dear Glenn” là sự tôn vinh dành cho người nghệ sĩ, giúp hé lộ khả năng của các công nghệ mới và cũng là nguồn cảm hứng cho ý tưởng đằng sau dự án. Thông qua dự án này, Yamaha hy vọng sẽ đưa ra những khả năng mới về thể hiện âm nhạc thông qua việc đồng sáng tạo và truyền cảm hứng lẫn nhau giữa người nhạc sĩ và công nghệ AI hiện đại.
Nhận xét của Koichi Morita, Tổng Giám đốc cấp cao của Bộ phận Nghiên cứu & Phát triển, Yamaha Corporation
Trong thế giới nhạc cụ và âm nhạc, nhờ có sự nuôi dưỡng của lịch sử và truyền thống, tiến bộ kỹ thuật luôn cập nhật và mở rộng các khả năng thể hiện âm nhạc. Một ví dụ chính là đàn piano, vẫn tiếp tục phát triển ngay cả sau khi trở thành một nhạc cụ phổ biến ở hình thức hiện tại nhờ vào cuộc cách mạng công nghiệp. Sự phát triển của công nghệ thông tin trong thế kỷ 20 đã mang đến cho chúng ta không chỉ là cuộc cách mạng phần cứng của đàn piano mà còn cả cuộc cách mạng phần mềm, bao gồm công nghệ AI. Yamaha tin rằng AI có tiềm năng mở rộng ranh giới của sáng tạo âm nhạc từ quan điểm về cảm xúc và sự nhạy cảm của con người. Chúng tôi mong muốn khám phá những khả năng mới thông qua việc trưng bày và chia sẻ một số kết quả với những người đam mê âm nhạc tại Ars Electronica vào tháng 9 này.
Tổng quan về công nghệ
Hệ thống AI có khả năng chơi đàn piano theo phong cách của Glenn Gould và nổi bật nhờ khả năng chơi các bản nhạc chưa bao giờ được người nghệ sĩ này biểu diễn miễn là có sẵn dữ liệu bản nhạc. Khả năng điêu luyện này được thực hiện thông qua việc sử dụng ứng dụng công nghệ Deep Learning đầu tiên trên thế giới. Hệ thống này bao gồm một cây đàn piano cho người chơi và phần mềm AI tạo ra dữ liệu chơi nhạc ngay lập tức theo phong cách của nghệ sĩ Glenn Gould và sau đó cung cấp dữ liệu đó cho đàn piano của người chơi.
Hình 1: Quá trình học của công nghệ AI. Bên cạnh việc phân tích cảm xúc trên đàn piano của Glenn Gould dựa trên các bản ghi âm của các buổi biểu diễn của ông (Bước 1), AI cũng sử dụng dữ liệu biểu diễn từ các nghệ sĩ piano khác, những người thân thuộc với Gould để học hỏi từ một mạng nơ-ron sâu có thể biểu diễn theo phong cách của Glenn Gould cùng với việc có thể sử dụng bản nhạc (Bước 2). Do đó, AI có thể tái tạo phong cách của Gould ngay cả khi chơi các tác phẩm chưa từng được người nghệ sĩ này ghi âm (Bước 3).
Hình 2: Hoạt động của Glenn Gould AI trong một buổi hòa nhạc. Việc phân tích theo thời gian thực của người chơi thông qua máy ảnh và micro sẽ cho phép Glenn Gould AI tương tác với họ trong khi biểu diễn.
Phiên thảo luận (Giới thiệu về AI)
Thời gian:
Ngày 7 tháng 9 năm 2019 (Thứ bảy) lúc 19:00 ~ 19:30
Địa điểm:
Tu viện St. Florian (Linz, Áo)
Diễn giả:
Francesco Tristano (nghệ sĩ piano), Brian M. Levine (Glenn Gould Foundation), Norbert Trawoger (Brucker Orchester Linz), Akira Maezawa (R&D, Yamaha Corporation)
Chủ đề:
Khả năng đồng sáng tạo giữa nghệ sĩ và công nghệ AI
Buổi hòa nhạc
Thời gian:
Ngày 7 tháng 9 năm 2019 (Thứ bảy) lúc 20:30 ~ 21:00
Địa điểm:
Tu viện St. Florian (Linz, Áo)
Đồng biểu diễn:
Francesco Tristano (nghệ sĩ piano), Norbert Trawoger (Sáo; Brucker Orchester Linz), Maria Elisabeth Kostler (violin; Bruckner Orchester Linz)
Tác phẩm:
J.S.Bach Goldberg Variations (BWV 988), Fuga inversa 2 Clavicembali trong The Art of the Fugue (BWV 1080/18)*, Trio Sonata G Major (BWV 1038)* * Chưa bao giờ được Glenn Gould biểu diễn
Glenn Gould
Sinh ra ở Toronto, Canada năm 1932, Glenn Gould là một nghệ sĩ piano huyền thoại. Ông qua đời vào năm 1982 khi ở độ tuổi còn rất trẻ. Gould đã nhận được những lời khen ngợi đặc biệt và được biết đến với những màn trình diễn tuyệt vời với âm nhạc của nhạc sĩ J.S.Bach, bắt đầu với album đầu tay Bach: The Goldberg Variations, được phát hành vào năm 1956. Năm 1964, Gould tuyên bố chấm dứt sự nghiệp hòa nhạc và bắt đầu tập trung vào việc thu âm, cống hiến hết mình cho các bản phát hành truyền thông kỹ thuật số. Gould cũng được biết đến với thói quen biểu diễn độc đáo và đặc sắc, bao gồm ngồi trên một chiếc ghế thấp và nghiêng bàn phím piano, cũng như ngân nga trong khi chơi, ngay cả trong khi ghi âm. Trong những năm cuối đời, Gould đã thu âm ba album, bao gồm Bach: The Goldberg Variations, trên đàn piano hòa nhạc của Yamaha.
Lễ hội Ars Electronica
Lễ hội Ars Electronica là một lễ hội tập trung vào những sự kiện mới nhất của nghệ thuật, công nghệ và khoa học và được Ars Electronica tổ chức, một viện nghiên cứu nghệ thuật truyền thông có trụ sở tại Linz, Áo. Được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1979, lễ hội đã trở thành một trong những sự kiện nghệ thuật truyền thông lớn nhất thế giới. Trong lễ hội, các chuyên gia tập hợp từ khắp nơi trên thế giới tại các triển lãm, buổi biểu diễn, sự kiện và hội nghị quốc tế tại các địa điểm xung quanh Linz để tham gia thảo luận và thúc đẩy các kết nối mới.
Quỹ Glenn Gould
Nhiệm vụ của Quỹ Glenn Gould là tôn vinh tinh thần và di sản của Glenn Gould thông qua việc tán dương sự lỗi lạc, thúc đẩy sáng tạo và biến đổi cuộc sống thông qua sức mạnh của âm nhạc và nghệ thuật với các hoạt động đặc trưng của Quỹ, bao gồm Giải thưởng Glenn Gould.
Tin tức liên quan
・ Công nghệ Yamaha AI tái tạo cảm xúc của người nghệ sĩ piano bậc thầy Sviatoslav Richter, biểu diễn cùng dàn nhạc giao hưởng Berlin Philharmonic
・Trí tuệ nhân tạo (AI) của Yamaha biến một vũ công thành nghệ sĩ đàn piano
・Yamaha AI tham gia cùng với người chơi trong một bản song tấu piano, hòa tấu nhạc cụ hơi
・Triển lãm âm nhạc AI trải nghiệm của Yamaha và HAKUHODO i-Studio tại SXSW
*1: Tính đến tháng 8 năm 2019, khảo sát nội bộ của Yamaha Corporation.
*2: Deep learning là một phương pháp máy học (Machine Learning) với đặc trưng sử dụng nhiều mô hình toán học được gọi là mạng nơ-ron để xử lý thông tin.